چالش های اطلاع رسانی کووید 19 در عصر ارتباطات
بیماری کرونا، ویروس ناشناخته ای است که در کمتر از یک ماه صدر رسانه های دنیا قرار گرفت و امروز هر انسانی در دنیا اطلاعات بسیاری از آن دارد. این بیماری هر چند هنوز منشاء پیدایشش برای همه دانشمندان مجهول است اما بسیاری از اطلاعات مرتبط با شیوع و گسترش آن در ژورنال های پزشکی و دستورالعمل های سازمان بهداشت جهانی منتشر شده است
مهم ترین راه انتقال کرونا ارتباطات و تعاملات فیزیکی انسانی معرفی می شود، چنانچه از تماس دست با هرنوع اجسام قابلیت انتقال دارد و بین 30 دقیقه تا 9 ساعت روی سطح اشیاء دوام می آورد. در چنین شرایطی که گسترش ویروس بسیار زیاد و دامنه واگیر آن نیز عمومی است، خود مراقبتی و قرنطینه خانگی موثر ترین راه پیشگیری از ابتلا به آن قلمداد می شود.
در کشور ما نیز با شروع این بیماری از روزهای آغازین رسانه ها نسبت به ترویج و تشویق مردم به پرهیز از رفتار هایی که سبب انتقال ویروس می شود اقدام کرده اند اما آنچه می خواهیم به آن بپردازیم گستره انتشار و فراگیری اطلاعیه های ایمنی و بهداشتی نهاد های مرتبط در فرایند مقابله با کرونا بوده است.
چهار شیوه اطلاع رسانی گسترده در کشور بر اساس ظرفیت های ارتباطی وجود دارد که هر یک نقاط قوت و ضعف خود را دارند.
گروه اول رسانه های جمعی و چاپی هستند. مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه ها و بیلبوردهای سطح شهرها که نقش بسیار مهمی در توزیع پیام و ارسال آن به مخاطب دارند. هر چند رسانه های مکتوب به علت تیراژ کم و تأخیر در سرعت انتقال پیام ضعف دارند اما رکن مهمی از این ابزارها محسوب می شوند.
گروه دوم رسانه ها و شبکه های اجتماعی مبتنی بر وب هستند که از گستردگی و ضریب نفوذ بالایی برخوردارند و یک شیوه سریع در ارسال پیام به مخاطب محسوب می شوند اما یافتن محتوای علمی و قابل استناد مهم ترین معضل موجود در بهره گیری از این رسانه هاست. انتشار اخبار و ویدئوهای کذب و گاهی ساختگی جز ایجاد حس رعب، وحشت و سردرگمی برای عموم مردم حاصلی به دنبال ندارد. لذا بر خلاف سرعت، دقت انتشار اخبار در این رسانه ها بسیار کم است و برای مخاطب غیر قابل استناد می باشد.
گروه سوم در اطلاع رسانی نیز به صورت پیامکی است که توسط وزارت بهداشت انجام می شود. این شیوه نیز پیام را به طور دقیق از فرستنده به گیرنده انتقال می دهد اما گاهی به دلیل عدم وجود آنتن، دسترسی به شبکه، مسدود بودن دریافت هر نوع پیامک و یا اختلال های موجود در بسترهای مخابراتی اپراتورهای ارسال کننده، پیامک ها کامل به دست مخاطبان نمی رسیدند، این شیوه که قابلیت بازگشت پیام را ندارد، نوعی اطلاع رسانی یکطرفه محسوب می شود
روش چهارم اطلاع رسانی در مواجهه با پدیده هایی نظیر کرونا استفاده از ابزارهایی همگانی تر و در دسترس تر است. “تلفن” وسیله ای کاربردی که در این روزها نیز نقش بسیار موثری دارد. قابلیت ارسال پیامک (sms) در بخش قبلی بررسی شد که ویژه تلفن های همراه است. اما این روزها که همه توصیه به ماندن در خانه دارند، وسیله ای پرکاربرد مانند تلفن می تواند در کنار عمل به رسالت ذاتی خود در انتقال پیام های صوتی به صورت مستقیم به مخاطب، در فرایند هایی نظیر بررسی و آمارگیری احتمال ابتلا افراد نیز نقش ایفا کند. تکنولوژی ارسال پیام های صوتی انبوه در لحظه به تلفن های ثابت و همراه در سراسر کشور با احتمال رسیدن پیام به دست مخاطب به صورت 100درصد، چند سالی است که در ایران و توسط یک شرکت خصوصی راه اندازی شده است. ارتباط مستقیم با افراد خانوار، انتقال پیام دقیق به مخاطب هدف، قابلیت ارسال انبوه به صورت همزمان و همچنین حالت دریافت نظر سنجی و تعاملی بودن را می توان از جمله ویژگی های این روش در اطلاع رسانی در ایام بحرانی عنوان کرد.
